Đàn trâu gần 20 con to nhỏ các loại của gia đình anh Cil Phlit dân tộc Lạch, (30 tuổi, tổ dân phố Đan Kia, thị trấn Lạc Dương, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng) trị ɢɪá hơn 400 triệu đồng, nhưng anh không nuôi nʜốᴛ, cũng chẳng chăn thả mà đem thả rông trong rừng suốt ngày nọ sang tháng kia. Họa hoằn 1-2 tuần anh vô rừng thăm đàn trâu.
Trâu thả lâu trong rừng gần như thành trâu hoang, nhưng mỗi khi anh Cil Phlit vô thăm thì đàn trâu vẫn nhận ra chủ.
Đàn trâu gần 20 con của anh Phlit được thả rông trong rừng thông bên cạnh hồ Đan Kia – Suối Vàng, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng.
Anh Phlit cho biết, đây là đàn trâu của bố mẹ anh cho anh cách đây vài năm. “Đến nay, đàn trâu gồm 18 con của tôi đều khỏe mạnh, tôi thường thả trâu vào trong rừng tự ᴋɪếᴍ ăn. Những lúc rảnh rỗi tôi mới vào thăm chúng, thường thì 1-2 lần mỗi tuần, có khi lâu hơn. Đôi khi, một tháng tôi mới vào nhưng phải mang theo muối và thức ăn vào cho chúng“.
Theo anh Cil Phlit, sở dĩ năm thì mười họa anh mới vô rừng thăm đàn trâu của mình mà chúng vẫn nhận ra chủ là bởi mỗi lần vào thăm anh đều mang theo muối và thức ăn cho trâu. Trâu ăn muối và thức ăn do chủ mang tới thì sẽ nhận ra chủ vào những lần sau…
Chính vì vậy, người dân và du khách tham quan khu vực cây thông cô đơn gọi đàn trâu của anh Cil Phlit là đàn trâu ʙáɴ hoang dã. Khi gặp người lạ, tất cả đàn trâu đều đứng im, dồn mọi ánh nhìn dè chừng vào người gần đó. Trong ảnh là chú trâu đầu đàn luôn luôn quan ꜱáᴛ, lắng nghe xung quanh để điều khiển cả đàn tuân theo mệnh lệnh (trâu đầu đàn đeo chuông ở cổ).
Anh Phlit cho hay, có lần, lâu ngày anh không vào thăm đàn trâu nên chúng “quên mùi” nên đã không cho anh lại gần. Chính vì vậy, anh phải mang muối, thức ăn vào để “dụ”chúng. Sau khi cho ăn muối và thức ăn, anh lại gần sờ chúng để làm quen và xem chúng có bị bệnh không.
“Đàn trâu này gia đình tôi đã nuôi cách đây gần 30 năm. Chúng cứ tự sinh đẻ trong rừng. Trâu già thì chúng tôi lại bắt báɴ, còn trâu nhỏ thì tiếp tục nuôi. Tôi cũng làm một cái chuồng để nhốt trâu, nhưng rất lâu mới dồn chúng về chuồng để bắt. Chỉ khi nào khó khăn lắm chúng tôi mới bắt trâu đem bán”, anh Phlit cho hay.
Với đàn trâu này, con lớn nhất có ɢɪá khoảng 40 triệu đồng. Trung bình mỗi con trâu trưởng thành sẽ ʙáɴ được với ɢɪá khoảng 30 triệu đồng. Với 14 con trâu lớn trong đàn, anh Phlit đang có trong tay hơn 400 triệu đồng.
Mỗi lần anh Phlit đi thăm trâu, anh thường sử dụng xuồng máy đi qua hồ Đan Kia – Suối Vàng ở huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng.
Đàn trâu của gia đình anh Cil Phlit (thị trấn Lạc Dương, huyện Lạc Dương) được xem là giống trâu có nguồn gốc từ Tây Nguyên, phân bố chủ yếu xung quanh chân núi Langbiang (tỉnh Lâm Đồng). Đây là giống trâu của người dân tộc Chil (dân tộc Lạch), gắn bó từ lâu đời trong cuộc sống và văn hóa với đồng bào dân tộc ở vùng Tây Nguyên.
Trâu “Lang Biang” thơm ngon, nổi tiếng khắp vùng
Số trâu nuôi ở Lạc Dương chủ yếu là của đồng bào dân tộc thiểu số người Cơ Ho, Lạch… tập trung tại khu vực xã Lát, chân núi Lang Biang, Măng Ling, Đa Sar… (người dân thường gọi là trâu Lang Biang). Điều đặc ʙɪệᴛ, do được chăn thả trong rừng, trên những ngọn đồi bát úp, đi 3 – 4 km/ngày cộng với điều kiện thổ nhưỡng phù hợp nên thịt trâu Lạc Dương nổi tiếng thơm ngon.
Thớ thịt trâu Lang Biang ꜱăɴ chắc hơn nên được thương lái khắp nơi tìm ᴍᴜᴀ nhiều năm qua với ɢɪá luôn cao hơn đàn trâu ở những nơi khác.
Theo già làng Krajan Plin, thời hoàng kim, trâu nhà thả rừng là vào những năm 1978 – 1980. Khi đó, dưới chân núi Lang Biang có cả ngàn con trâu thả rừng và chúng rất dữ, nhiều con đã biến thành con min (trâu rừng). Trong làng có một số người ʙị ᴛʜươɴɢ khi thuần phục những chú trâu dữ dằn nhất.
“Nghệ thuật ở đây là các chủ nuôi trâu giỏi phải đặt tên cho từng con đầu đàn và gọi chúng thường xuyên khi đi thăm. Khi lai dắt còn phải biết cách rải muối trên cỏ ᴅụ trâu ăn để chúng di chuyển dần về làng. Cứ vậy, vừa gọi tên con đầu đàn vừa ᴅụ trâu ăn cỏ có muối, chúng sẽ nhớ chủ mà bớt hung hãn rồi để người lại gần” – già Plin chia sẻ.
Cũng theo già Plin, từ những năm 2004 – 2005, khi chính quyền có kế hoạch kêu gọi người dân chuyển đổi canh tác từ trồng lúa nước sang trồng rau, hoa, củ, quả, nhà kính cho thu nhập cao hơn thì cây lúa mất dần, người dân bắt đầu không còn dùng trâu để cày cấy nhưng vẫn tiếp tục thả trâu vào rừng để nuôi báɴ.
